Chế độ bản vị vàng là gì? Tại sao bản vị vàng lại sụp đổ?

Bản vị vàng hay kim bản vị là một hệ thống tiền tệ mà phương tiện tính toán kinh tế tiêu chuẩn được ấn định bởi hàm lượng vàng. Theo chế độ bản vị vàng, tổ chức phát hành tiền mặt (dưới dạng tiền giấy hoặc tiền kim loại) cam kết sẵn sàng nhận lại tiền mặt và thanh toán vàng nếu có nhu cầu. Các chính phủ sử dụng thước đo giá trị cố định chấp nhận thanh toán vàng bằng tiền mặt của chính phủ nước ngoài sẽ có mối quan hệ tiền tệ cố định (tiền mặt lưu thông, tỷ giá hối đoái,..). Nếu bạn vẫn đang muốn biết thêm thông tin về chế độ bản vị vàng là gì? Những ưu điểm hạn chế cũng như lý do vì sao bản vị vàng lại sụp đổ thì hãy theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi nhé!

Chế độ bản vị vàng là gì?

Theo investopedia.com, bản vị vàng (tên gọi tiếng anh là Gold Standard) là một hệ thống tiền tệ trong đó giá trị tiền tệ của một quốc gia được tính dựa trên một lượng vàng nhất định. Trong chế độ bản vị vàng, các quốc gia đã đồng ý quy đổi tiền giấy thành một lượng vàng cố định. Mỗi quốc gia sử dụng bản vị vàng đều đặt ra một mức giá cố định cho vàng và mua bán vàng ở mức giá đó. Mức giá cố định đó sẽ được dùng để xác định giá trị của tiền tệ.

Chế độ bản vị vàng là gì? Tại sao bản vị vàng lại sụp đổ? 1
Chế độ bản vị vàng là gì?

Chế độ bản vị vàng còn có tên gọi khác như chế độ bản vị tiền vàng, kim bản vị. Hiện nay, không một quốc gia nào sử dụng hệ thống bản vị vàng. Anh ngừng sử dụng chế độ bản vị vàng vào năm 1931, Mỹ cũng làm theo vào năm 1933 và từ bỏ tàn dư của hệ thống này vào năm 1973. Bản vị vàng được thay thế hoàn toàn bằng tiền pháp định (Fiat Money) – loại tiền tệ được chính phủ của một quốc gia phát hành, quy định và công nhận hợp pháp trong quốc gia đó. Ví dụ, tiền pháp định của Việt Nam là Việt Nam đồng (VND), tiền pháp định của Mỹ là USD (đô la) hay của Anh là bảng Anh (GBP)…

Đặc điểm của chế độ bản vị vàng

Chế độ bản vị vàng là gì? Tại sao bản vị vàng lại sụp đổ? 2
Đặc điểm của chế độ bản vị vàng
  • Tiền giấy sẽ được quy đổi ra vàng theo một tỷ lệ cố định. Điều đó có nghĩa là giá trị của tiền giấy được đảm bảo theo giá trị của vàng.
  • Trong chế độ bản vị vàng, lạm phát vẫn có thể xảy ra khi giá cả hàng hóa tăng cao, tốc độ sản xuất ra vàng lớn hơn tốc độ sản xuất ra hàng hóa dịch vụ làm lượng tiền cung ứng tăng lên nhanh hơn so với lượng hàng hóa thực tế.
  • Mỗi quốc ra sẽ có quy định riêng về việc quy đổi giá trị của đồng tiền nội địa của mình thành vàng.
  • Không hạn chế việc mua bán vàng theo mức giá đã quy định.
  • Các quốc gia được tự do xuất khẩu, nhập khẩu, trao đổi vàng với nhau.
  • Đồng tiền do ngân hàng trung ương phát hành sẽ được đảm bảo bằng vàng.

Ưu điểm và nhược điểm của bản vị vàng

Ưu điểm

  • Ưu điểm của chế độ bản vị vàng là hạn chế quyền lực của các chính phủ hoặc ngân hàng trong việc gây ra lạm phát giá cả bằng cách phát hành quá nhiều tiền giấy mặc dù bằng chứng rằng ngay cả trước chiến tranh thế giới thứ nhất, các cơ quan quản lý tiền tệ đã không hợp đồng cung ứng tiền khi quốc gia có dòng chảy vàng.
  • Ngoài ra, tỷ giá hối đoái cố định theo bản vị vàng làm giảm rủi ro biến động giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu giữa các nước và thúc đẩy thương mại quốc tế.

Nhược điểm

Bản vị vàng cũng có những hạn chế sau:

  • Lượng cung tiền của một quốc gia sẽ phụ thuộc vào lượng vàng di chuyển vào hoặc ra khỏi quốc gia đó và cung tiền của các quốc gia sử dụng hệ thống bản vị vàng sẽ phụ thuộc vào tốc độ khai thác vàng. Các quốc gia khan hiếm vàng sẽ bị hạn chế nguồn cung vàng, điều này có thể kìm hãm sự phát triển kinh tế.
  • Chế độ bản vị vàng có thể gây ra sự mất cân bằng giữa các nước tham gia. Các nước sản xuất vàng sẽ có lợi thế hơn các nước không sản xuất kim loại quý.
  • Theo một số nhà kinh tế, bản vị vàng cũng có thể tác động đến suy thoái kinh tế vì nó cản trở khả năng tăng cung tiền của chính phủ – một công cụ mà nhiều ngân hàng trung ương sử dụng để thúc đẩy tăng trưởng. trưởng kinh tế.
  • Phương thức sử dụng 100% vàng để lưu thông kinh tế, không sử dụng tiền giấy, tiền kim loại có thể chống lạm phát. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất khó thực hiện chính sách này vì lượng vàng là hữu hạn và trữ lượng vàng của Trái đất sẽ dần cạn kiệt. Như vậy, sẽ không thể đảm bảo hoạt động kinh tế trên toàn cầu.

Chế độ bản vị vàng kết thúc khi nào?

Theo wikipedia, sau chiến tranh thế giới thứ nhất, các quốc gia đã tìm mọi cách để phục hồi lại hệ thống bản vị vàng. Tuy nhiên, chế độ bản vị vàng sụp đổ hoàn toàn trong cuộc Đại khủng hoảng của những năm 1930. Cụ thể, ngày 25 tháng 4 năm 1933, Hoa Kỳ và Canada đồng loạt bỏ chế độ bản vị vàng.

Vào năm 1944, 730 đại biểu đến từ 44 quốc gia gồm Hoa Kỳ, Anh, Canada, Úc, Nhật và các nước Tây Âu đã gặp nhau tại Bretton Woods, New Hampshire để cùng xây dựng hệ thống tài chính thế giới sau chiến tranh, tránh nguy cơ tái diễn khủng hoảng kinh tế.

Tại đây, các nước đã thống nhất thành lập ra một hệ thống tài chính được gọi là Bretton Woods – bao gồm Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) và chế độ tỷ giá hối đoái cố định được xây dựng quanh đồng đô la Mỹ gắn với vàng. Vì tại thời điểm đó, Mỹ chiếm hơn một nửa tiềm năng sản xuất của thế giới và giữ gần như toàn bộ lượng vàng hiện có trên thế giới nên các nhà lãnh đạo quyết định gắn các đồng tiền thế giới với đồng đôla, đồng tiền mà tiếp sau đó được họ đồng ý đổi ra vàng ở mức 35 USD một ounce.

Hệ thống Bretton Woods chỉ kéo dài cho tới năm 1971. Vào tháng 8 năm 1971 Tổng thống Hoa Kỳ Nixon đã phải rút hẳn khỏi hệ thống Bretton Woods, chấm dứt khả năng chuyển đổi của đô la Mỹ sang vàng, tạo ra một chế độ tiền pháp định (Fiat Money).

Lịch sử và sự sụp đổ của bản vị vàng

Chế độ bản vị vàng là gì? Tại sao bản vị vàng lại sụp đổ? 3
Mối quan hệ giữa các quốc gia và sự sụp đổ của chế độ

Trong hai cuộc chiến tranh thế giới lần thứ 1 và 2

  • Năm 1821, Vương quốc Anh tiên phong sử dụng chế độ bản vị vàng và lan rộng ra các nước châu Âu. Mỹ được cho là quốc gia sử dụng chế độ bản vị muộn nhất.
  • Năm 1874, chế độ này trở nên phổ biến và hưng thịnh trên toàn quốc. giá vàng luôn luôn được giữ ở mức ổn định. Các nước áp dụng bản vị vàng đã phối hợp giao thương với nhau rất tốt.
  • Năm 1914 – 1944: Sau khi trải qua chiến tranh thế giới lần 1 và lần 2, các quốc gia rất cần tiền mặt để khôi phục nền kinh tế. Trong khi vàng càng ngày càng hiếm, lượng tiền in ra không ra không đủ đáp ứng nhu cầu thực tế. Mặc dù thời kỳ này bản vị vàng chưa bị phá bỏ nhưng dần suy thoái, không còn phù hợp nữa.

Sau chiến tranh thế giới thứ 2

  • Cả hai thế chiến Mỹ là nước là được hưởng lợi nhiều nhất. Lúc này Mỹ đã chiếm đến ¾ trữ lượng vàng toàn cầu, ¼ còn lại chia đều cho thế giới. Sau chiến tranh, châu Âu gần như không còn lại gì. Lúc này Mỹ có rất nhiều vàng nên đã được phép in rất nhiều tiền đô la. Vì vậy, Mỹ đã cho các nước châu Âu vay tiền để phục hồi kinh tế sau chiến tranh.
  • Năm 1944: Các cường quốc phe chính yếu gồm Mỹ, Anh, Pháp đã họp lại để đưa ra một hệ thống tiền tệ mới Bretton Woods “bản vị Đô la”. Các đồng tiền trên thế giới sẽ được bảo trợ bởi đô la và đô la sẽ được bảo trợ bởi vàng. Lúc này, đồng USD được neo theo vàng với giá trị 35 USD = 1 ounce.
  • Do nhu cầu về đồng USD này càng tăng, Mỹ đã in rất nhiều tiền và không có tỷ lệ vàng dự trữ được thiết lập. Sự in tiền vô tội vạ như vậy đã khiến châu Âu cảm thấy không ổn. Vậy nên, nhiều nước châu Âu đã bán đô la để mua lại vàng. Mỹ đã phải đổi 50% lượng vàng hiện có và số tiền gửi về Mỹ để đổi sang vàng gấp 12 lần số vàng Mỹ hiện có.
  • Năm 1971: Tổng thống Mỹ Nixon đã bãi bỏ Bản vị vàng khỏi đồng đô la. Điều này đồng nghĩa giá trị cố định của đồng đô la bị gỡ bỏ, cho phép nó thả nổi trên thị trường. Hệ quả ngay lập tức khiến đồng USD bị mất giá.
  • Năm 1973: Bản vị vàng chính thức sụp đổ trên toàn thế giới.

Tiền pháp định – Sự thay thế cho bản vị vàng

Ngày nay, các quốc gia trên thế giới đều bỏ bản vị vàng và thay thế bằng tiền pháp định. Tiền pháp định là đồng tiền riêng của một quốc gia, và người dân sẽ đóng thuế, mua bán, giao dịch bằng đồng tiền đó. Ngân hàng Trung ương có quyền in thêm tiền mà không cần vàng để đảm bảo. Việc này đồng nghĩa với Chính phủ sẽ in thêm nhiều tiền giấy trong khi lượng vàng ngày càng ít đi. Chính điều này đã ngày càng đẩy giá vàng lên cao.

Chế độ bản vị vàng là gì? Tại sao bản vị vàng lại sụp đổ? 4
Tiền pháp định của mỗi quốc gia

Ví dụ: năm 1973, 35 USD mua được một ounce vàng. Năm 1980, một ounce vàng có giá 668 USD sau 7 năm phá vỡ bản vị vàng. Năm 2011, 1 ounce vàng có giá 1.783 USD.

Mặc dù các Chính phủ được phép in tiền thoải mái, nhưng họ cũng không in tiền một cách vô tội vạ. Do điều này sẽ khiến lạm phát gia tăng, gây thiệt hại lớn về mặt kinh tế. Số tiền được in ra sẽ dựa vào tình hình kinh tế của mỗi chính phủ.

Kết luận

Qua bài viết trên, các bạn đã hiểu thêm về bản vị vàng cũng như ưu nhược điểm của nó. Vậy là bạn đã có lời giải về việc sụp đổ của chế độ này rồi phải không nào. Hy vọng những thông tin sẽ đã mang đến cho bạn kiến thức thú vị và bổ ích. Hãy tiếp tục ghé thăm traderplus.net để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới nhé.

Chú ý:

Bài viết thể hiện quan điểm và góc nhìn của cá nhân tác giả, chỉ có giá trị tham khảo về mặt thông tin, kiến thức và không có giá trị pháp lý về khuyến nghị đầu tư hay thay thế cho việc tư vấn tài chính nào tương đương. TraderPlus không chịu trách nhiệm đến khoản đầu tư của độc giả khi sử dụng thông tin từ bài viết này. Bản quyền thuộc về đóng góp của tác giả.
  • Thông tin liên hệ:
  • Địa chỉ: Việt Nam
  • Phone: 08.xxx.xxx
  • Email: traderplusvn@gmail.com
  • Website: https://traderplus.net/



    Đăng ký khóa học 1Đăng ký TraderĐăng ký khóa học lệnhĐăng ký thông tin

    Nếu thấy bài viết HAY chia sẻ ngay!

    TRADER PLUS

    Trader Plus kênh thông tin tổng hợp kiến thức, tin tức, thị trường từ môi trường internet trong lĩnh vực trader forex, coin, tài chính, đầu tư. Mọi thông tin được nghiên cứu tổng hợp từ dữ liệu thị trường. Độc giả tự chịu trách nhiệm về thông tin kiến thức

    Trả lời

    Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *